Συνέντευξη της Μαγδαληνής Μπεκρή

Η Μαγδαληνή Μπεκρή επιστρέφει στη σκηνή μετά από τέσσερα χρόνια απουσίας, από τότε που έκλεισαν οι Νέες Μορφές, παίζοντας τώρα το ρόλο της Ιοκάστης στο ομώνυμο έργο που έγραψε η Δήμητρα Μήττα και ανεβάζει το «Σχήμα εκτός Άξονα». η Μαγδαληνή Μπεκρή έδωσε συνέντευξη στον Σωτήρη Ζήκο.

Αυτό το έργο, η «Ιοκάστη», τι είναι; Αναλόγιο; Μονόλογος ή κανονικό θεατρικό;
Είναι ένα κανονικό θεατρικό κείμενο, διάρκειας περίπου μίας ώρας, όπου τα πρόσωπά του είναι δύο, η Ιοκάστη και ο Οιδίποδας. Η ιστορία του αρχίζει από τη στιγμή που ο Οιδίποδας μαθαίνει ότι είναι ο φονιάς του Λάιου αλλά δεν ξέρει ακόμα ότι είναι γιος της Ιοκάστη. Κι εκεί αρχίζει να αναρωτιέται πώς είναι δυνατόν η Ιοκάστη ξέροντας ότι ο σύζυγός της σκοτώθηκε, να τον ξεχνάει τόσο γρήγορα -χωρίς ούτε ένα δάκρυ- και να περνάει στην επόμενη φάση της ζωής της… Αυτό είναι που τον προβληματίζει αρχικά και στη συνέχεια του έργου μαθαίνει όλα αυτά τα τρομερά, ότι είναι σύζυγος της μητέρας του και ότι έχει κάνει μαζί της παιδιά, μια αποκάλυψη που δεν μπορεί να την αντιμετωπίσει και τον οδηγεί σε ένα είδος τρέλας, μέχρι που τελικά αυτοκτονεί.

Όχι όπως συμβαίνει στην τραγωδία του Σοφοκλή…
Όχι, πρόκειται ουσιαστικά για μια αντιστροφή του μύθου, καθώς στον Σοφοκλή είναι η Ιοκάστη που αυτοκτονεί και ο Οιδίποδας αυτοτυφλώνεται ενώ εδώ είναι ο Οιδίποδας που αυτοκτονεί. Η Ιοκάστη, αν θα το λέγαμε συμβολικά, είναι η δύναμη εκείνη που δίνει στον εαυτό της το δικαίωμα να συνεχίσει –όσο δύσκολη κι αν είναι η κατάσταση εκείνη διεκδικεί το δικαίωμα της να συνεχίζει, και συνέχεια σημαίνει ζωή, όχι θάνατος.

Και λέγονται από την Ιοκάστη και πράγματα για την προηγούμενη ζωή της, πριν τον Οιδίποδα, με τον Λάιο;
Ναι. Και λέει ότι ο Λάιος ήταν ένας άνθρωπος που της στέρησε τα πάντα, καθώς την παντρεύτηκε και, εξαιτίας του γνωστού χρησμού ότι θα σκοτωθεί από το παιδί του, δεν της επέτρεψε να κάνει παιδιά, κι αυτό ήταν ένα είδος ακύρωσης της ίδιας ως γυναίκας… Κατ’ αρχάς ο Λάιος πηγαίνει συνεχώς με τις δούλες για να κάνει έρωτα και μετά όσες φορές πλησιάζει την Ιοκάστη ερωτικά, φοβούμενος μήπως την καταστήσει έγκυο, την αποφεύγει τελικά και την αφήνει ανικανοποίητη… Οπότε, από κει και πέρα, αρχίζει μια αντίστροφη μέτρηση και η Ιοκάστη δεν αποφασίζει μεν να εκδικηθεί αλλά αποφασίζει να περιμένει να φέρει η ζωή την εκδίκηση –και έτσι συμβαίνει, ο Λάιος πεθαίνει, ο Οιδίποδας λύνει το αίνιγμα της Σφίγγας και παντρεύεται τη βασίλισσα και ξαναρχίζει η ζωή της Ιοκάστης, που κάνει μαζί του παιδιά… Ο Οιδίποδας με λίγα λόγια είναι γι’ αυτήν τα πάντα: είναι ο γιος της που είχε χάσει–

Το ξέρει εξαρχής ότι είναι γιος της;
Ναι, σε αυτό το έργο η Ιοκάστη το ξέρει από την αρχή και το κρατάει μυστικό, συνεχίζοντας τη ζωή της μαζί του… Κι αυτό ήταν κάτι με προβλημάτισε πολύ, δηλαδή: πώς είναι δυνατόν μια γυναίκα να ξέρει πώς ο άντρας που έχει παντρευτεί είναι ο γιος της και παρόλα αυτά να έχει ερωτική σχέση μαζί του, κανονική και να κάνει μαζί του παιδιά;

Εσύ πώς και ανέλαβες να παίξεις με τις υποχρεώσεις που έχεις, το πρωί με τα δύο παιδιά σου στο σπίτι, το απόγευμα να διδάσκεις στο σχολείο…;
Κανονικά δηλαδή, αν το σκεφτώ λογικά, δεν είχα χρόνο για να το κάνω, είχα όμως τεράστια ανάγκη να παίξω και ο σκηνοθέτης Νίκος Βουδούρης και η Αναστασία Θεοφανίδου που δούλεψε την κίνηση, οι οποίοι ήξεραν αυτή μου την ανάγκη, μου το πρότειναν και δέχτηκα… Οπότε βρέθηκε και ένα πλαίσιο συνεργασίας, όπου εγώ έκλεβα χρόνο από τον ύπνο μου κι έγιναν και οι πρόβες και ήταν μάλιστα και πολύ παραγωγικές. Εξάλλου με ενδιέφερε πολύ ο τρόπος που προσέγγισε ο Νίκος (Βουδούρης) το κείμενο, που, επειδή είναι μουσικός, το προσέγγισε μέσω των ρυθμών του κειμένου, κάτι που κι εμείς είχαμε αρχίσει να κάνουμε στις Νέες Μορφές.

Η δική σου προσέγγιση στο ρόλο ποια είναι;
Εγώ αυτό που προσπαθώ είναι, όσο γίνεται περισσότερο, να είναι προσωπικός ο τρόπος που προσεγγίζω αυτή τη γυναίκα, δηλαδή -παρόλο που έκανε αυτά που καμιά γυναίκα δεν θα τολμούσε να κάνει- να είναι πιο κοντά σε μένα και όχι έξω από μένα… Ας πούμε, η σχέση μου με τον έρωτα, είναι μια ευκαιρία να την καταθέσω μέσα από αυτήν την παράσταση, γιατί πιστεύω πως έρωτας είναι κάτι πολύ αγνό, άσχετα σε ποιον απευθύνεται… Με έκανε αυτή παράσταση να γυρίσω πολλά χρόνια πίσω, και να θυμηθώ τι ήταν -σε όλη τη διάρκεια της ζωής μου- για μένα ο έρωτας… και να προσπαθήσω αυτό το πράγμα να το περάσω μέσα στο έργο. Ελπίζω να το καταφέρνω (γέλια). Αλλά, αν και είναι και λίγο επώδυνο αυτό, να σκάβεις μέσα σου για να βρίσκεις υλικό που θα το φέρεις στην παράσταση, εμένα έτσι με ενδιαφέρει να κάνω θέατρο.

Πάντως με τον Λάζαρο Βαρτάνη, που παίζει τον Οιδίποδα και που είναι ένας πολύ νεαρός ηθοποιός, είδα τη διαφορά ηλικίας να σηματοδοτεί αφενός μια σχέση μάνας – γιου, αλλά και μια σχέση που στην εποχή μας χωράει πλέον και μια σχέση εραστών…
Αυτό είναι ένα διπλό στοιχείο που το φέρνει η παράσταση: από τη μια η διαφορά ηλικίας τους, αλλά όπου και η Ιοκάστη είναι μια νέα γυναίκα και από την άλλη, το πιο σημαντικό, ότι αυτοί οι δύο άνθρωποι είναι ερωτευμένοι, που υπάρχει πολύ έντονα στην παράσταση… Και αυτό είναι τελικά που δεν μπορεί να αντέξει ο Οιδίποδας και τον τρελαίνει, δεν είναι ότι έχει πάει με τη μητέρα του και έχει κάνει παιδιά με τη μητέρα του, αλλά ότι είναι ερωτευμένος ακόμα με αυτήν που αποκαλύπτεται πως είναι η μητέρα του… Ο έρωτας τους δεν ανήκει στο παρελθόν, είναι εδώ, στο παρόν, κι αυτό ο Οιδίποδας μετά την αποκάλυψη δεν το αντέχει… Η Ιοκάστη το αντέχει γιατί το ξέρει από την αρχή –είναι διαφορετικό.

info:
«Ιοκάστη» της Δήμητρας Μήττα από το «Σχήμα εκτός Άξονα» στο θέατρο της Ακτίς Αελίου