.jpg)
Το έμφυτο ταλέντο, η φοίτηση σε ένα σχολείο και η προσωπική δουλειά κατά πόσο μετρούν στην τελειοποίηση του παιξίματος; Στην τελειοποίηση του παιξίματος μετρούν τρία βασικά πράγματα: η αγάπη, το ταλέντο και ο κόπος. Δεν πρέπει να λείπει τίποτα από αυτά, αλλιώς θα είναι ατελές. Παλιά υπήρχε το σύστημα ο καθένας να μαθαίνει την τέχνη κοντά σε ένα δάσκαλο. Τώρα υπάρχουν ακαδημίες στις πόλεις όπου μαθαίνεις την τέχνη. Πέρα από αυτά, ο σαζίστας πρέπει να γνωρίζει καλά την πατρίδα του, πρέπει να γνωρίζει την ψυχολογία του λαού, την ιστορία του και την παράδοσή του. Μόνο αν ξέρει καλά αυτά τα στοιχεία έναν σαζίστας, κατά τη γνώμη μου, θα γίνει ολοκληρωμένος.
Πόσο δύσκολο είναι για ένα σαζίστα να ξεχωρίσει στην Τουρκία όπου το σάζι είναι ευρέως διαδεδομένο;
Για να ξεχωρίσεις πρέπει να ξέρεις καλά όλα τα χαρακτηριστικά του σαζιού, να ξέρεις καλά την ιστορία του και να το παίζεις πολύ καλά. Αυτό ισχύει και για κάθε όργανο.
Πώς το κατάφερες εσύ αυτό σε τόσο μικρή ηλικία;
Η σχέση μου ξεκίνησε με το σάζι από πολύ μικρή ηλικία, όμως πιστεύω ήμουν πολύ τυχερός που αντιμετώπισα και τους δύο τρόπους για να μάθεις το σάζι. Πρώτα έμαθα με τον παλιό τρόπο, δηλαδή, δίπλα σε έναν δάσκαλο με παραδοσιακό τρόπο (usta-çίrak) και μετά πήγα και στην ακαδημία. Είχα την ευκαιρία να ζήσω και την παράδοση και μετά την αστική κουλτούρα ταυτόχρονα. Είδα πώς και με πιο τρόπο μεταφέρθηκε το σάζι από τα χωριά στις αστικές πόλεις στην εποχή που έζησα. Όταν έγινε αυτό το πέρασμα είχα την ευκαιρία να παρακολουθώ τα γεγονότα. Γι’ αυτό νομίζω μπορώ να βλέπω και το παλιό και το παρόν. Ήμουν ακριβώς στη μεταβατική περίοδος όταν έγιναν αυτά. Τώρα με τους δασκάλους μου δεν έχω τεράστιες διάφορες - υπάρχουν διαφορές όσο πρέπει. Νιώθω όμως πως υπάρχουν πολλές διάφορες μεταξύ εμού και της επόμενης γενιάς από μένα. Αφού αυτή η γενιά δεν είχε την ευκαιρία να αντιμετωπίσει την παραδοσιακή ζωή. Είμαι πολύ τυχερός γι’ αυτό, και γι’ αυτό προσπαθώ να μάθω στους μαθητές μου τις εμπειρίες μου.
Ο εαυτός σου τι απαντάει στο ερώτημα: «πού έχω φτάσει έως σήμερα και πόσο δρόμο έχω να διανύσω ακόμα»;
Από τότε που πήρα το σάζι στο χέρι μου είχα κάποιους στόχους. Τους περισσότερους από αυτούς τους κατάφερα. Οι περισσότεροι στόχοι μου αρχικά δεν ήταν αληθινοί -όπως συνήθως, ήταν να μιμηθώ κάποιον, ας πούμε τον Arif Sag που για μένα ήταν είδωλο. Πάντα ήθελα να γίνω σαν αυτόν και ήθελα να παίξω σαν αυτόν. Έμαθα από τότε πολλά πράγματα, έπαιξα πολύ καλά, αλλά αυτό δεν ήταν αληθινό, δηλαδή, το να παίξω σαν Arif Sag. Με τον καιρό κατάλαβα πως τελικά δεν ξέρω τίποτα. Όταν αντιμετώπισα την αλήθεια άρχισα να καταλαβαίνω ότι τα πράγματα που ξέρω ήταν πολύ λίγα και αυτά που έχω να μάθω είναι απεριόριστα.
Ποιο στοιχείο του παιξίματός σου σε διαφοροποιεί από τους υπόλοιπους συναδέλφους σου και αν αυτό ήταν το ζητούμενο;
Το δικό μου στιλ εμφανίστηκε με διασκευές περισσότερο. Ένα δείγμα είναι οι μελωδίες γραμμένες για νταούλι και ζουρνά που προσάρμοσα στο σάζι και οι μελωδίες γραμμένες για καβάλι που προσάρμοσα στο σάζι. Με τέτοιες δοκιμασίες προσπάθησα να ζορίσω τα όρια του σαζιού. Νομίζω πως αυτά με βοήθησαν πολύ στην καριέρα μου.
Έχει κάποια ιδιαιτερότητα αυτή σου η συναυλία στη Θεσσαλονίκη;
Όταν κάνω μόνος μου συναυλία δεν κάνω ένα έτοιμο πρόγραμμα. Συνήθως ανοίγω τη συναυλία με κάποια τραγούδια που διαλέγω εγώ και γύρω από αυτό το θέμα παίζω και μετά βλέπω τον κόσμο και την ενέργεια που παίρνω από τον κόσμο και συνεχίζω όπως με πάει η μουσική. Και στη μουσική μας παράδοση οι παραδοσιακοί παίκτες έτσι έκαναν… Κανείς δεν έλεγε «να κάνω αυτό το πρόγραμμα». Εξαρτιόταν από την ατμόσφαιρα εκείνης της στιγμής και υπήρχε η επικοινωνία με τον κόσμο. Έτσι, με αυτόν τον τρόπο, νομίζω ότι κάνουμε ένα ολόκληρο έτοιμο πρόγραμμα, αλλά είναι ο κόσμος που οδηγεί. Στη Θεσσαλονίκη με τον ίδιο τρόπο θα ζήσουμε ωραίες στιγμές.
Έχοντας δοκιμάσει στο παρελθόν μουσικούς συγκερασμούς από κλασικά και ανατολικά στοιχεία, δεν υπάρχει κίνδυνος να αλλοιωθεί το πηγαίο της μουσικής ροής;
Δεν πρέπει να φοβόμαστε από αυτές τις δοκιμασίες. Δεν νομίζω ότι θα χαλάσει η μουσική μας από αυτές. Αυτά είναι ωραίες συναντήσεις. Οι άνθρωποι, ας πούμε, ο Έλληνας με τον Τούρκο, με τον Άγγλο, ο Άγγλος με κάποιον άλλον, αν μπορούν να μιλάνε μεταξύ τους γιατί τα όργανα να μην μιλάνε μεταξύ τους; Αυτό είναι μοιρασιά. Σε αυτή τη μοιρασιά βεβαίως θα γίνει αλληλεπίδραση των λαϊκών κουλτούρων. Πρέπει να βρούμε τα θετικά πράγματα μέσω αυτών των συναντήσεων. Αν πιστεύουμε στον εαυτό μας και στην άξια της μουσικής μας, τότε δεν πιστεύω ότι θα γίνει αφομοίωση και στη μουσική μας.
Πώς και πότε πρωτοήρθες στην Ελλάδα; Έχεις συνεργαστεί με Έλληνες μουσικούς;
Πριν 6 μήνες πήγα στην Κρήτη για να δώσω κάποια μαθήματα. Με Έλληνες μουσικούς δεν είχα την ευκαιρία να δουλέψω έως τώρα. Δούλεψα με έναν Ιρανό μουσικό, τον Καΐχαν Καλχούρ. Η λαϊκή μουσική είναι διαδεδομένη σε όλον τον κόσμο και στην Τουρκία. Στην Τουρκία όμως υπάρχουν και μουσικοί που είναι πολύ ενάντια σε αυτή τη λαϊκή κουλτούρα και που είναι αδιάλλακτοι.
Τι σχεδιάζεις στο προσεχές μέλλον;
Για το μέλλον υπάρχουν πολλά σχέδια. Πρώτα θέλω να μείνω πιο κοντά στο σάζι μου. Όσο είμαι πιο κοντά βγαίνουν πολλά σχέδια και πολλές λεπτομέρειες. Αλλά αυτό που βλέπω να θέλω πολύ είναι να κάνω μια μεγάλη ορχήστρα από σάζια με μέλη από τους μαθητές μου. Τα σάζια έχουν μεταξύ τους διαφορές. Υπάρχει το πιο μικρό σάζι που ονομάζεται τζουράς, ο τα-μπουράς, το διβάν μέχρι το μπας - μπάγλαμα που βγάζει πολύ μπάσο ήχο. Με αυτό το σχήμα έχουμε στόχο να κάνουμε συναυλίες. Τώρα ετοιμάζουμε με τον Arif Sag μία μέθοδο σαζιού σε ένα βιβλίο. Θα περιέχει διάφορες τεχνικές στο παίξιμο του σαζιού. Επίσης, ετοιμάζω μια καινούρια δισκογραφική δουλεία με οργανικά κομμάτια. Για αυτή τη χρόνια έχω αυτά τα σχέδια, αλλά στο πιο μακρινό μέλλον θα έρθουν και αλλά πράγματα.
info:
Αίγλη - Γενί Χαμάμ
Αγ. Νικολάου 3 & Κασσάνδρου,
T: 2310 270016
Κυριακή 24/2, ώρα έναρξης: 20.00, είσοδος: 15
by χρήστο μιχαλέρη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου