Τετάρτη 6 Φεβρουαρίου 2008

Στράτος Τζώρτζογλου



Για δεύτερη συνεχή χρονιά στο σανίδι του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, μας μιλάει για το ρόλο του στο θεατρικό έργο του Αντώνη Δωριάδη, «Μια παρτίδα σκάκι», τη ζωή και το θάνατο




Τι πραγματεύεται το έργο; Αυτό που πραγματεύεται, κατ’ εμέ, είναι το «σπάσιμο» του εγωισμού. Ο ήρωας ήταν ένας πολύ πετυχημένος αρχιτέκτονας, που έτρεχε με γρήγορα αμάξια, χόρευε, έκανε έρωτα, ήταν διαρκώς σε κίνηση, σαν ένα άλογο ιπποδρόμου. Ξαφνικά, σε ένα κλάσμα του δευτερολέπτου, τη στιγμή μάλιστα που σκεφτόταν τον έρωτά του, την Αντιγόνη -γιατί ήταν πολύ ερωτευμένος κι έτρεχε και πήγαινε να την συναντήσει- στο 42 χιλ. της εθνικής έγινε μια μάζα από κόκαλα και κρέας και θρυμματίστηκαν όλα τα όνειρά του, οι ελπίδες του, το γέλιο του, οι φιλοδοξίες του. Αυτό τον έφερε σε μια κατάσταση να συνειδητοποιήσει δέκα πράγματα για τη ζωή του. Εάν υπάρχει θεός -που μέχρι τότε δεν το είχε σκεφτεί καν. Γιατί για να μπορέσεις να σκεφτείς εάν υπάρχει θεός πρέπει να σπάσεις το εγώ σου. Με το σπάσιμο του εγώ κάνει διαρροή η αγάπη. Γιατί η αγάπη είναι παντού, γύρω μας, σε όλο το σύμπαν, μέσα μας. Αλλά για να δούμε μέσα από τις ρωγμές του εγωισμού μας, που είναι ένα τόσο συμπαγές τείχος, πρέπει να υπάρξουν κάποιες ρωγμές, από ένα ατύχημα, από έναν αποτυχημένο έρωτα, από μια πολύ δυνατή στιγμή στη ζωή σου, και να αρχίζει να χύνεται η αγάπη. Οπότε το τείχος αρχίζει να μαλακώνει. Και τότε αρχίζεις να συνειδητοποιείς τι πραγματικά άξιζε από το παρελθόν σου και τι πραγματικά αξίζει να έχεις τώρα.

Πώς συνδέεται ο τίτλος με την ιστορία; Ο ήρωας τείνει προς τον θάνατο. Θέλει να πεθάνει. Είναι η τελευταία νύχτα. Παίζει μια παρτίδα σκάκι με τη γυναίκα του. Όποιος κερδίσει το στοίχημα, θα γίνει το δικό του. Η γυναίκα του θέλει να τον κρατήσει η ζωή. Το ζητούμενο είναι ότι στη διάρκεια της νύχτας ο καθένας από τους δύο ανακαλύπτει κάτι. Π.χ. η γυναίκα δεν πρέπει να είναι ο σωτήρας, γιατί υπάρχει ένας εγωισμός πίσω από αυτό, όταν δηλαδή του λέει «θα ζήσεις, πρέπει να ζήσεις». Αυτά τα «πρέπει», ακόμη και σε ζητήματα τόσο λεπτά, όπως είναι η ζωή κι ο θάνατος, δεν έχει κανείς το δικαίωμα να σου τα επιβάλει. Και κάποια στιγμή «σπάει» η ηρωίδα, ανακαλύπτει την αγάπη μέσα της και καταλαβαίνει το δικαίωμα του αλλουνού να αποφασίσει εάν θέλει να ζήσει ή όχι. Αλλά «σπάει» και ο ήρωας. Νιώθει για πρώτη φορά στη ζωή του αγάπη, έρωτα, καύλα, όρεξη.

Πώς θα τελειώσει αυτή η παρτίδα; Αφήνει ένα ερωτηματικό στο τέλος ο συγγραφέας και ο κάθε θεατής θα δώσει τη δική του απάντηση. Θα ζήσει ή θα πεθάνει ο Άρης; Για εμένα θα ‘θελα να ζήσει. Γιατί ήθελε να πεθάνει, όχι επειδή είχε χάσει τα πόδια του, αλλά επειδή δεν ένιωθε αγάπη στη ζωή του. Ένιωθε την απέραντη μοναξιά σε ένα άνυδρο τοπίο κι αυτό για μένα είναι η κόλαση -η μοναξιά. Επικοινωνία έχεις από τη στιγμή που αγαπάς και επιτρέπεις να σε αγαπήσουν.

Πόσο διαφορετικός είναι ο συγκεκριμένος ρόλος σε σχέση με όσους έχετε ερμηνεύσει στο παρελθόν; Έχω συνηθίσει να παίζω τους δυνατούς, τους δυναμικούς, τους ήρωες που παλεύουν για τη ζωή με ενθουσιασμό. Πρώτη φορά κάνω ένα ρόλο που είναι «φρένο». Πρέπει να φρενάρω και να μπω σε διαδρομές πολύ εσωτερικές. Και οι άλλοι οι ρόλοι είχαν εσωτερικότητα, αλλά εδώ ο ήρωας θέλει να πεθάνει. Δεν το είχα σκεφτεί ποτέ στη ζωή μου να θέλω να πεθάνω.

Από ότι καταλαβαίνω σας δυσκόλεψε ο συγκεκριμένος ρόλος… Με δυσκολεύει το γεγονός ότι υπάρχουν γύρω στο 10% ανάπηροι με όλων των μορφών αναπηρία, τετραπληγικοί κτλ. Το 10% είναι μεγάλο κομμάτι. Όταν θα ‘ρθουν αυτοί οι άνθρωποι ή οι συγγενείς αυτών των ανθρώπων δεν θα ήθελα να τους προδώσω. Θα ‘θελα να τους δικαιώσω.

Το γεγονός ότι η παράσταση στηρίζεται αποκλειστικά σε εσάς και την Καλλιόπη Ευαγγελίδου σας δυσκόλεψε τεχνικά; Όχι. Το έργο είναι μία ώρα. Προσπαθήσαμε να του δώσουμε ανάσες. Να μην είναι ένα μίζερο, καταθλιπτικό έργο και να μη βαρεθεί ο θεατής, ούτε να νιώσει δυστυχισμένος. Δεν πρέπει να υποφέρει ο θεατής ακόμη κι όταν βλέπει το πιο δραματικό γεγονός να συμβαίνει μπροστά στα μάτια του. Αυτή είναι η τέχνη του θεάτρου και οι πρώτοι που μας το διδάξανε αυτό ήταν οι αρχαίοι τραγικοί ποιητές, που ενώ «βγάζανε» τραγικά γεγονότα, τα «βγάζανε» με τέτοιον τρόπο ώστε οι θεατές να μην υποφέρουν, αλλά να μπορούν να σκέφτονται.

info: «Μια παρτίδα σκάκι» του Αντώνη Δωριάδη σε σκηνοθεσία Εύης Δημητροπούλου, στο Μικρό Θέατρο της Μονής Λαζαριστών, μέχρι τις 10/2 (βλέπε θέατρα)



by αθηνά τσακαλίδου

Δεν υπάρχουν σχόλια: